مواضيع المحاضرة: History taking in Arabic and English
background image

EBTESAM SALAH 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


background image

EBTESAM SALAH 

 

 

*CONTENTS:- 

 

 1: - ACUTE GASTRO-ENTERITIS 

 2: - SKIN RASH  

3: - WHEEZY CHEST 

4: - FEVER & COVULSION 

5: - JOINT PAIN 

6: - OEDEMA 

7: - HEMATURIA 

8: - ANEMIA 

9: - CEREBRAL PALSY 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

For any question contact me : 

Facebook:

 

https://www.facebook.com/somanoor.gumma 

 


background image

EBTESAM SALAH 

 

 

1: -AGE: how to take history in case of acute gastro-enteritis  

Personal data: 

 ؟دكٌلو همسا ونش

 _

 ؟كم عمره

_

 ؟الدهٌم خٌرات ىتما

_

؟انتى أمه صح

 _

؟ ن انتوٌو نم

 _

؟ اى منطقهًف

 _

؟ًتو للمستشفٌشخ ىتما

 _

؟ الساعه كم بالضبط

 _

؟ لباس شنو عنده

Cheif complaint: 

؟ دك شنو عندهٌلو

  _

؟ عنده نزله

  _

 اسهال بروحه

؟ ع وحرارهٌجرت هاعم لاو

 _

؟ ومن بدا االول؟ اهل مك

 

Analysis of cheif complaint? 
 

االسهال

 :

؟ ومٌ هل مك

 -

؟ ومٌلا ًف لهسٌ هرم مك

-

 ومن

 ؟له مرهٌرٌغت ىتنك مك هتضرم لبق

-

 ته واجده والٌمك

 ه والٌملا فٌك لئاس ؟لاه واللوفكلا نم علطٌ ؟ هٌوش

  معاه؟ دجاو هٌوق هتحٌر ؟ هنول ونش ؟هٌوش كسام

 ًاب فٌط هاعم ؟ توصب هٌف علطٌ ؟مد لاو بٌللاس

 قعدٌ وا هٌف عجوت هنطب ؟ هنطب ًف خافن هدنع ؟ هدلج

؟ ه فوقٌلجر ًف عفرٌو ًكبٌ 

عٌجرتلا

 :

 ومٌلا ًف هرم مك ؟ هدعب لاو لاهسلاا لبق ادب

 رجع بعد االكل او الرضعه وال ملهش عالقهٌ؟

 طلع معٌو رٌطنت هٌف رطنٌ ؟فٌك هتٌمك ؟لكلااب

 ؟نزل على دبشهٌ لاو هموشخ 

 الحراره

 :

 ؟ الحوشًف هل اهٌتسق ؟طبضلاب تدب ىتما

 لهٌترد ونش ؟الهتلصو هئارق ىلعأ اونش ؟اهٌف ًقلت مك

 ؟ له كماداتٌترد؟ هرارح سوبل لاو وبورش هٌتٌطع

 ؟ الحرارهًقرت درت مك دعب لك ؟لالاو اهدعب تلزن

؟ جلدهًف حفط لاو ؟ تاجنشت اهاعم شلرصم 

Asking about the underlying 
cause: 
 
-viral cause :preceded by 
URIT 
-parentral diarrhea: 
Pneumonia_otitis media_UTI 
-drug ingestion :antibiotics 
-infected source of food 
 

-

  مكنش؟ وتاف ىللا ماٌلاا درب هدنع  مكنشكدٌلو

 ؟مكنش عنده احتقان؟ سطعٌو تاركسم هموشخ

 ؟طلعو من وذنهٌ تازارفا شفم؟ هٌف شوقلقٌم هناذو

؟  الحوش كان مزكومًف دح شفم 

-

؟  الصدرًف ىاوزت ؟ هشهد ؟ هحك شدنعم  

-

 ؟ رهٌغتم شم هتٌمك ؟ رٌغتم شم هعاتم لوبلا نول

 ؟ تبولٌ امل شكبٌم ؟هٌوق هحٌر شهفم 

-

؟ الحوشًف ءاود ىا لاو يوٌح داضم هٌتٌطاع شم  

-

  ؟ اكلهاٌ هرم لوا هجاح وا ارب نم هجاح لكاو شم  

Assess for complication: 
-dehydration  
-HUS 
-malnutrition 

 -

 هٌبرشت ؟لالاو سٌوك عضرٌ؟ هتعاضر رابخا ونش

  بدموعًكبٌ امل ؟دجاو ناشطع هٌف ًسحت ؟ هٌما ًف

 ؟ه البول متاعه مش ناقصهٌمك ؟عومد رٌغ نم لاو

  وزنه؟ لبق فٌك طشان شمو ًخرم دعق هٌسحت


background image

EBTESAM SALAH 

 

-convulsion 
-shock 
-acute renal failure 

 ؟رٌغتم شتسحم 

 -

 ً معندش الطاع؟ ناكم ىا نم فٌزن شدنعم

 ؟  جلدهًف قرز 

-

؟ ً مفقدش الوع؟جنشت شلرصم  

Past history: medical 
/surgical 

-

 ؟ه قبل مرضته هذهٌحص لكاشم شدنعم كدٌلو

 ؟ وشنو سبب الدخول؟ ىتما ؟لبق نم ًفشتسم شاخ

؟ اوراق الخروج والًكاعم ؟ دعق مكو 

-

 ره معاه منٌاص لاو هذه هلكشملا هلرٌصت هرم لوا

؟ قبل

-

؟ه من قبلٌانعلل شاخ شم  

-

  وهل؟هٌلمعلا ببس ونش ؟ هٌلمع ىا رٌاد شم

؟  صارتله مضاعفات

-

 ؟ ف بعد طهرتوهٌزن شلرصم ؟لازام لاو هوترهط  

Drug hx 

 هٌساسح هدنع ؟رمتسم لكشب ءاود ىا ًف شدخاٌم

؟ نٌعم ءاود نم 

Prenatal_natal_postnatal 
history: 

-

  كم كان؟هدعوم ًف اج ؟ هٌلمعب لاو ًعٌبط هٌتبج

 ؟ الحظانهًف كنم هودخ لاو هٌب ًتعلط؟ هدلاولا نزو

 ه من صدرك وال منٌتعضر ؟ تافعاضم شلرصم

  حاملًتنك امل هٌحص لكاشم شكلرصم  ؟هشٌش

؟ الحملًف سٌوك هعبتم ىتنك ؟هٌب 

Nutritional hx: 
-very important in any case of 
diarrhea ( how the mother 
prepare the milk _cleaning 
and sterilization _weaning _ 
did she aware about the 
importance of ORS) 

-

  امتى؟هشٌش نم لاو كردص نم عضرٌ اٌلاح

 ه لهٌترٌغم شم ؟بٌلحلا عون ونش ؟هشٌشلا اهٌتششخ

؟ومٌلا ًف عضرٌ هرم مك ؟تتاف ىللا هرتف 

-

 ً تغل؟هٌملا ردصم ونش ؟هعاضرلا ًف رضحت فٌك

 فٌك ؟كٌتسلاب لاو زازك هعاضرلا ؟لاو هٌملا ًف

 قهٌقد مك ؟اهٌف ًلغت لاو نوباصو هٌمب اهٌف ًمقعت

 ؟  كم رضاعه عندك؟ ىلغت اهٌف ىلخت 

-

 بٌلح كٌشك ؟بٌلحلا لاو لبق هٌملا ًف ًطحت

 كٌشك مكو ًتناس هٌف ًطعت مك؟لبج لاو حوسمم

 ؟ه وهو راقد وال شبه مقعمزٌف ًعضرت ؟بٌلح

؟س بعد الرضعهٌوك هٌف ًعرقت ؟ كنم شقرشٌم 

-

  شنو؟ًتٌدب مك رمعلاع ؟لازام لاو هٌف ىلكوت ًتٌدب

 ن اوٌعم لكا عم هلكشم شدنعم ؟هٌف ًطعت ىتنك

؟ صارله اسهال منه

 

-

 هنٌف ىرضحت فٌك ؟هذه هتضرم ًف حلاما هٌتٌطع

 ك وال بالشرابه والٌشكلاب هل هٌف ًطعت فٌك ؟هل

؟ هم عاديٌف لبقتٌ ؟ هجنرسلاب 

Developmental: 
Gross motor- fine motor- 
speech- social 

ًصبٌ اوت رٌدٌ ونش ؟ سٌوك هعاتم روطتلا

 -

قعمزٌ

 -

ًمشٌ

 -

 بتسمٌ

 ًناغٌ 

  قول ماما وباباٌ

 "

 على

حسب عمر الطفل

"

 


background image

EBTESAM SALAH 

 

Vaccination: 

  امتى كانت اخر؟مهتقو ًف مهدخاو هتامٌعطت

؟مٌعطتلا دعب جنشت لاو هرارح شلراصم ؟همٌعطت 

-

 مهٌعطت دخاو شم اذا

 :

 ؟ ش مخدهشٌلع

 

Family history:  

-

 ً مفش حد ف؟هسٌوك مهتحص ؟تخاو خا هدنع مك

  مفش حد عنده؟هلكشملا سفن هلتراص شوحلا

؟نٌعم لكا نم هٌساسح وا همعنلا هٌساسح 

-

؟نكمٌب ىللا هبارقلا هلص ونش ؟كبٌرق كجوز  

Social history: 

-

  انتى؟هعرزم لاو هقش لاو شوح ًف ونكست نٌو

 ؟ الحوشًف رخا دح مكاعم لاو سب كجوزو كلاٌعو

 ؟ الدارًف دحاو مك ؟رابك نشاورو ؟هسٌوك هٌوهتلا

  مش؟ هسٌوك هٌدام هلاح ؟ولغتشت كجوزو ىتنا

 نٌبرم شم  ؟وتٌشم نٌوو ىتما ؟لبق نم نٌرفاسم

؟ دخنٌ كجوز ؟شوحلا ًف تاناوٌح وا سٌطاطق

 

؟  الحوش وال براًف مكادح نخدٌ

 

 

 

 

 


background image

EBTESAM SALAH 

 

2:-SKIN RASH: HISTORY TAKING  

Personal data: 

دكٌلو مسا ونش

 \

 خٌرات ونش ؟هرمع مك ؟كتنب

 توٌشخ ىتما ؟حص هما ىتنا ؟تونا نٌو نم ؟هدلاٌم

؟ لباس شنو عنده؟طبضلاب مك هعاسلا ؟ىفشتسملا 

Cheif complaint: 

  بروحه وال معاه؟ ىتما نم ؟ يدلج حفط هدنع

؟ حرارهًف ؟هٌنات هجاح 

Analysis of cheif complaint: 

_

 ؟ ن بدا اول مرهٌو ؟ حفطلا هاعم ادب فٌك ًلٌكحا

 ؟ أماكن مفهشًف لاو هلك همسج ًف ؟رشتنا فٌك

 ؟ شنو لونه؟ اٌل هٌفصوت ىردقت ؟هٌف ناكم رثكأ نٌو

 ر من اول ماطلع لتوا والٌغت لهو ؟همجح فٌكو

؟جٌردتلاب لاو هأجف علط ؟وهام فٌك 

_

  الحراره امتى؟ هرارح لاو ؟ اهاعم هكح شفم

  كم؟ هل اهٌتسق ؟حفطلا دعب لاو لبق طبضلاب تدب

 ؟ نقصت بعدها وال؟هرارح ءاود هٌتٌطع ؟ لصوت

 ؟ مفش تشنج مع الحراره

 

Asking about the underlying 
cause: 
-food allergy/ drug ingestion/ 
trauma/insect bite/urticaria 
-infectious disorder( IMN 
/meningococcemia/ 
Measles/chicken pox 
-HSP 
-ITP 
-Kawasaki  
-leukemia 

-

 هٌتٌطاع شم ؟ ارب نم هجاح لكاو شم كدٌلو

  مش؟طلغلاب ًناث دح ءاود دخاو وا شوحلا ًف ءاود

  معندش؟ هسومن هتضاع شم ؟هجاح هتطباخ

؟  صدرهًف ىاوزت 

-

 ؟ بطنهًف خافن وا عجو ؟ هتبقر ًف ناقتحا شدنعم

  حوش اوًف هكوشوب هدنع دح شفم ؟هتبقر ًف خافن

؟  اصحابه

-

  معندش امساك؟هلصافم ًف خافن وا عجو شدنعم

 ؟عٌجرتو ؟لاهسا وا 

-

  من خشمه او من الثه؟ ناكم ىا نم فٌزن شدنعم

  مكنش عنده برد؟ هطبخ طسبا نم شقرزنٌم هدلج

؟  الفتره اللى فاتت

-

 ؟  فمهًف باٌط شدنعم ؟تارمحنم شم هنوٌع

 فٌك شهفم هٌلجرو هٌدٌا ؟رٌغتم شم هناسل نول

؟  قشور

-

 ً معندش وجع ف؟هسٌوك هتٌهش ؟ رٌغتم شم هنزو

 ما تاعبٌد هٌسحتو هشهدو عادص شدنعم ؟هماظع

؟ف قبلٌك بعلٌ شعمو 

Past history: 

-

  خاش من قبل؟هٌحص لكاشم ىا شدنعم كدلو

  وشنو؟شخ هرم رخا ىتماو هرم مك ؟ًفشتسملل

 رتله المشكله هذه منٌاص له ؟لوخدلا ببس ناك

 ؟ قبل

-

 ؟ هٌلمع ىا رٌاد شم  

-

 ؟ف بعدهاٌزن شلرصم ؟ لازام لاو هوترهط  

Drug history: 

-

 ه من اكلٌساسح شدنعم ؟ءاود ىا ًف شدخاٌم

؟نٌعم 

Prenatal-natal-postatal  

-

  مصرلكش؟ لمحلا ًف سٌوك هعبتم ىتنك

 ؟  مصرلكش فقر دم؟ ركس وا طغض تافعاضم


background image

EBTESAM SALAH 

 

 مفاصلًف عجو وا ؟ هرارح 

-

 ؟ كم كان وزن الوالده؟ هٌلمعب لاو ًعٌبط هٌتبج

؟  مصرلش مضاعفات؟ هٌب ًتعلط لاو كنم هودخ 

-

  مصرلش حراره وال؟ هشٌش لاو ًعٌبط هٌتعضر

؟ الوالدهًثٌدحل هٌب ًتٌشخ لاو ءارفص 

Nutritional history  

-

 لهٌترٌغم شم ؟كردص نم لاو هشٌشب هٌف ًعضرت

 ؟ شهٌش هٌتٌطع دعب لاهسا شلرصم ؟بٌلحلا عون 

-

  وشنو نوع االكل؟ هلٌتٌدب ىتما ؟ هٌف ىلكوت ًتٌدب

؟هٌب ًتٌدب ىللا 

Developmental history: 

 "-

على حسب عمر الطفل

"

 

Vaccination: 

-

  امتى كانت؟ نهتقو ًف نهلك نهدخاو هتامٌعطت

؟ مصرلش بعدها حراره وتشنج؟همٌعطت رخا 

Family history: 

-

سهٌوك مهتحص ؟تخاو خا هدنع مك  

-

؟ الحوشًف اذه حفطلا سفن هلتراص دح شفم  

-

 ن او من دواءٌعم لكا نم هٌساسح هدنع دح شفم

؟ ماٌزكا وا ردص هٌساسح وا ؟ نٌعم 

-

؟  الدمًف لكاشم هدنع دح شفم  

Social : 

-

؟ شقه وال حوش وال مزرعهًف ونكست  

-

؟ الحوشًف تاناوٌح نٌبرم شم  

-

 ؟ ن سافرتوٌو ؟تتاف ىللا هرتف نٌرفاسم شم  

 

 

 


background image

EBTESAM SALAH 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


background image

EBTESAM SALAH 

 

3:-WHEEZY CHEST : HISTORY TAKING  

Personal data:  

دكٌلو مسا ونش

 \

 خٌرات ونش ؟هرمع مك ؟كتنب

 توٌشخ ىتما ؟حص هما ىتنا ؟تونا نٌو نم ؟هدلاٌم

؟ لباس شنو عنده؟طبضلاب مك هعاسلا ؟ىفشتسملا 

Cheif complaint:  

 ؟  صدرهًف ياوزت ؟هحك هدنع ؟  صدرههنك كدٌلو

  امتى بدت معاه كل؟هرارح اهاعم ؟هشهد هاعم

؟  وحده

Analysis of cheif complaint:  
-cough  
 
 
 
 
-wheeze 
 
 
 
 
 
 
 
-dyspnea 
 
 
 
 
 
-fever 

-

 هٌتفش مغلبلا ؟هٌبعم لاو هفاج ؟تدب ىتما نم هحكلا

 ؟لٌللا ًف لاو راهنلا ًف رثكا هحكلا ؟هنول ونش

 ؟  جره بعضهاًف هرم مك هٌف كسمت هحكلا

 ً الوعًف شدقفٌم ؟قرزنٌ وا هحكلا دعب شعجرٌم

؟  بعدها

-

 ر معاهٌاص وا هلرٌصٌ هرم لوا اذه ردصلا ياوزت

  النهارًف ؟هٌوش هٌوش لاو هاعم هأجف تدب ؟لبق نم

  هل؟ًجتو ًشمت لاو هرمتسم ؟ لٌللا لاو رثكا

  مفش حاجه؟لاو سٌوك دعقٌو تاقوا ًف ًفتخت

 ها مثال بخور او عطور او دخان اوٌف دٌزت

 ها مثال بخاخهٌف صقنت هجاح شفم ؟تافظنم

 هٌلع دٌزت مسوم شفم ؟شوحلا ًف راخب وا نٌلوتنف

؟  اكثر

-

 ف بدت معاه فجأه والٌك ؟ىتما نم هذه هشهدلا

 رضع والٌ وا بعلٌ وا كرحتٌ دعب شهدٌ ؟جٌردتب

 هاٌف عطقٌ لاو هتعضر لمكٌ ردقٌ ؟حٌرتم وهو ىتح

؟نزرق وهو داهشٌ وا شقرعٌم ؟هشهد نم 

-

  شنو؟اهٌتٌقل مك  ؟شوحلا ًف اهٌتسق هرارحلا

 ؟ له بعدها كمادات او شروبو حراره او لبوسٌترد

  مفش؟ىقرت دٌزت مك لك ؟ ًعٌبطلل اهدعب تلزن

؟ الجلد او تشنجًف رٌغت اهاعم 

Asking about the underlying 
cause: 
-acute bronchiolitis: 
 
 
 
-FB aspiration 
 
 
-bronchopneumonia 
 
-TB 
 

-

  خشومه مسكرات؟وتاف ىللا ماٌلاا درب هدنع شنكم

 ؟ طلع منها افرازاتٌو هتاقلقم شم هناذو؟سطعٌو

؟  الحوش كان مزكومًف دح شفم 

 

-

 ه او لعبهٌواكاك ًف قراش شم ؟ هقرش شلترصم
 وا تارسكم ًف لكاٌ دح هادح ًف شنكم ؟ هرٌغص

؟ تٌز هٌتٌطاع شم ؟هعٌرز 

 

-

 ؟ نقنق واجدٌ؟ لبق فٌك شم هعاتم طاشنلا ًتٌسح

؟كت مع الدهشهٌ ؟سٌوك لكاٌ شعمو 

 

-

؟ وزنه مش ناقص؟دجاو لٌللا ًف شقرعٌم  

 


background image

10 

EBTESAM SALAH 

 

-GERD 
 
 
 
-cow milk protein intolerance 
 
 
-systemic review( urinary 
symptom) 

-

 ؟ ب بعد الرضعهٌلح ًف شعلطٌم ؟ عٌجرت شدنعم

 ر من هو راقد والٌخ زمعقم دعقٌ امل نسحتٌ هٌسحت

؟ مفش فرق

 

-

 ً معندش طفح ف؟مد هاعم لاهسلاا ؟لاهسا شدنعم

 ًرفع فٌ ًكبٌ امل هنطب ًف عجو شدنعم ؟هدلج

 ؟بٌلحلا عون هلٌترٌغم شم ؟ قوف هٌلجر 

 

-

 ؟هٌوق هحٌر شهفم؟ رٌغتم شم هعاتم لوبلا نول

؟ تبولٌ امل شكبٌم 

Past medical/surgical history 
-for the severity of br.asthma 
and follow up 

-

 ن وشنوٌوو ىتما ؟لبق نم ًفشتسملل شاخ شم

  مش مركب تنفس؟هٌانعلل شاخ شم ؟ببس ناك

  تقدرى؟راخب ًف رٌدٌ هداٌعلل ًجٌ ؟ًعانص

 ً النهار وفًف هردص هٌف بعتٌ هرم مك ًلٌردقت

  دكتورًف وعبتا له  ؟تاف ىللا رهشلا ًف لٌللا

؟هٌساسحلا هداٌع وا هٌردص 

-

؟ات من قبلٌلمع رٌاد شم  

-drug history: 

-

 ؟ ن شروبو او بخاخهٌلوتنف ؟ءاود ىا ًف دخاٌ له

؟نٌعم ءاود نم هٌساسح هدنع له 

Prenatal-natal-postnatal: 

-

  والًعٌبط هٌتبج ؟لبق  والوه هدعوم ًف ىاج

 ؟ بكا على طول بعد الوالده؟هنزو ناك مك ؟يرسٌق

  هل داروله تنفس؟لاو هناظحلا ًف هودخ له

  بعدهاًعٌبط هٌتعضر ؟نٌجسكا هوطع وا ًعانص

  مصرلش مضاعفات؟لاو

:

 الصفراء او تشنج او

؟ حراره

Nutritional : 

-

 لهٌترٌغم شم ؟كردص نم لاو هشٌشب هٌف ًعضرت

 ؟ شهٌش هٌتٌطع دعب لاهسا شلرصم ؟بٌلحلا عون 

-

  وشنو نوع االكل؟ هلٌتٌدب ىتما ؟ هٌف ىلكوت ًتٌدب

؟هٌب ًتٌدب ىللا 

Vaccination : 

-

  امتى كانت اخر؟ نهلك نهدخاو هتامٌعطت

مهٌعطت

.

؟  مصرلش حراره او تشنج بعدها؟

 

Developmental : 

 "-

على حسب عمر الطفل

"

 

Family history : 
-
for atopy_ TB_ cystic fibrosis 

-

سهٌوك مهتحص ؟تخاو خا هدنع مك  

-

 هٌساسح هدنع كجوز هلٌع وا كتلٌع ًف دح شفم

 ؟ عٌبرلا هٌساسح وا امٌزكا وا ردص 

-

؟ ه بسبب الدرنٌردصلل شاخ دح شفم  

-

؟ شنو صله القرابه؟براقا كجوزو ىتنا  

Social history : 

-

 ؟ سهٌوك هٌوهتلا له ؟هقش ًف لاو شوح ًف ونكست

 ؟ رواشن كبار وال صغار؟نشور اهٌف مك رادلا

 نٌبرم شم ؟ هبوطر شفم ؟سٌوك سمشلا شخت

  الحوشًف تاناوٌح

  زوجك؟ روٌط وا سٌطاطق

  الحوشًف ىرطعت ؟ الحوشارب لاو مكادح ؟ نخدٌ

 تغطىٌ وا فوص هٌف ًسبلت ؟ هادح هٌف ىرخبتو

؟  بصوف


background image

11 

EBTESAM SALAH 

 

 

 

 


background image

12 

EBTESAM SALAH 

 

4:- FEVER & CONVULSION : HISTORY  TAKING 

Personal data : 

دكٌلو مسا ونش

 \

 خٌرات ونش ؟هرمع مك ؟كتنب

 توٌشخ ىتما ؟حص هما ىتنا ؟تونا نٌو نم ؟هدلاٌم

؟ لباس شنو عنده؟طبضلاب مك هعاسلا ؟ىفشتسملا 

Cheif complaint : 
 
-fever & convulsion 

  شنو معاه؟ هلراص ىتما  ؟ جنشت هدنع كدٌلو

؟ حراره

Analysis of cheif complaint : 
 
-analyse the preictal – ictal – 
post ictal state to confirm that 
its real convulsion /determine 
the type 
 
-is it simple or complex  
 
- is it febrile convulsion ? 
analyse the fever  
 
 

 

-

 رٌدٌ ناك ونش ؟ جنشتلا لبق سٌوك ناك كدٌلو

 ف صارله بالضبط هلٌك ؟ هبنج ناك نم ؟ اهتقو

  ؟ه بعد ماتشنجٌتروص له ؟لاو جنشت هلك همسج 

  طلع؟ههجو قرزنا ؟ قوفل نبلقنا هنوٌع جنشت امل

 هٌدانت امل ؟ هناسل ىلع ظع ؟ همف نم يواغر

 ؟ ه فاطنلكٌسحت 

  تشنج مره وحده وال اكثر؟ هقٌقد جنشتلا رمتسا مك

 ؟ قعد فاطن والٌو قٌفٌ نهتانٌب لهو ؟هرم نم 

 ؟ًف وقف التشنج بروحه وال لعند جبتوه للمستشفٌك

 هٌانعلا ًف هوطح نٌوو ًفشتسملا ًف هلوراد ونش

 ؟  وال القسم

  صارتله؟دقر له فقو جنشتلا دعب هلراص ونش

؟ خٌاد هٌتٌسح ؟ عادص وا هفعض 

-

 ًها له فٌتسق ؟ طبضلاب تدب ىتما نم هرارحلا

 هاٌلزنت شٌب هلٌترد ونش ؟ تلصو مك ؟ شوحلا

 كمادات او حمام مصقع

..

 ه شروبو حراره اوٌتٌطع

  وكل كم كانت ترد؟ اهدعب تصقن له ؟ سوبل

؟  مكن شمعاه طفح جلدي؟ عفترت 

 

Looking for the cause of fever:  
 
-URTI (flu ,otitis media 
,pharyngitis, tonsillitis) 
 
 
-LRTI (pneumonia ) 
 
-AGE 
 
-UTI 
 
-MENINGITIS(in infant and 
young children: irritability- 
decrease feeding- excessive 
crying/ in older ones : 
headache –photophobia) 

-

 ام اللى فاتوٌلاا درب هدنع شنكم

...

 خشومه مكنوش

 عطسٌو تاركستم

,

 حطٌو هٌف وعجوٌ هناذو شنكم

  وذنهًف هعبص ًف

 ,

 طلعو منٌ تازارفا شفم

  بلعًف هبوعصو ناقتحا هدنع شنكم ؟ هناذو

 ,

 طلعنٌ هتلااٌرو همف نم هنٌش هحٌر ًف شنكم

؟ واجد

-

؟  صدرهًف ىاوزت وا هشهد شدنعم ؟ حكٌ شنكم  

 

-

 رجعٌ شنكم

..

 اسهال

...

؟ بطنهًف خافن

 
 

-

 ً معندش حرقان ف؟رٌغتم شم هعاتم لوبلا نول

 البول

...

 ًه فٌوق هحٌر شفم ؟لوبتٌ وهو شكبٌم

؟ البول متاعه

-

 نقنقٌ هٌتٌسح ؟صقان لاو سٌوك هعاتم لكلاا ونش

 ؟ ًبكٌ تقولا لوطو قلاقو دجاو 

  الضئًف هٌف نقرحٌ هنوٌعو ؟ عادص نم شكشٌم 

-

؟ مفاصلهًف خافن وا عجو شدنعم  


background image

13 

EBTESAM SALAH 

 

-ARTHRITIS 
-INFECTIOUS DIX 
 
-DRUG INGESTION 

-

  او حد من خوته كان؟ هدلج ًف حفط هدنع شنكم

؟  عنده طفح

-

 ه دواء انتى او شاكه انه واخد دواء حدٌتٌطاع شم

؟  من الحوش

 

If its not febrile convulsion 
what could be: 
-fever triggered epilepsy  
-head trauma 
-missed dose of antiepileptic 
 

 

-

 رله تشنجات هذه من قبل وال اولٌصت كدٌلو له

 له عالجٌتفقوم له ؟ جلاع ىا ًف دخاٌ له ؟ هرم

؟ رٌغتم شم هنزو ؟ هعرج صقنم وا 

-

 ؟ هٌلع حٌاط وا هسار ىلع هجاح هتطباخ شم  

Past history:  

-

 ً خاش المستشف؟ هٌحص لكاشم ىا هدنع كدٌلو

؟  امتى وشنو كان سبب الدخول؟ لبق نم 

-

  هل متبع مع دكتور؟ لبق نم جنشت هلراص هرم مك

 هٌانعلا لخاد له ؟هلراص هرم رخا ىتما ؟ باصعا

؟ من قبل

  هل طهرتوه وال؟ لبق نم تاٌلمع رٌاد شم

؟ مازال

Drug history: 

-

 ًاخد فٌ له ؟ رمتسم لكشب ءاود ىا ًف دخاٌ له

 لهٌرٌغم شم ؟ هٌف دخاٌ ىتما نم ؟ جنشتلل جلاع

 ه متاعٌحلاصلا خٌرات نم هدكاتم له ؟ هعرج

؟ العالج

-

؟ه من اى دواءٌساسح هدنع له  

Prenatal-natal-postnatal: 
 
-TORSCH infection  
-birth asphyxia  

-

  مصرلكش؟ اذه لمحلا ًف سٌوك هعبتم ىتنك له

اى مضاعفات

 :

 ضغط

 سكر

 حراره

  طفح

 جلدي

؟ المفاصلًف ملاا

 

-

 ؟هٌلمعلا ببس ناك ونش ؟ هٌلمع لاو ًعٌبط هٌتبج

  بكا على طول وال؟هنزو ناك مك ؟ هدعوم ًف اج

  مصرتلش؟ هناظحلا ًف هوطح لاو هٌب ًتعلط ؟لا

؟  الصفراء او تشنج او حراره

-

؟شهٌشلا لاو كردص نم هٌتعضر  

Nutritional : 

-

 ً توكلًتٌدب ؟ هشٌش لاو اوت كردص نم عضرٌ

 ؟ هٌف 

؟ نٌعم لكا نم هٌساسح شدنعم 

Developmental : 
-very important for any 
developmental delay 

 "-

على حسب عمر الطفل

"

 

Vaccination : 

-

  امتى كانت اخر؟ نهلك نهدخاو هتامٌعطت

مهٌعطت

.

؟  مصرلش حراره او تشنج بعدها؟

 

Family history: 
-FHx of epilepsy- febrile 
convulsion 
-Hx of consanguinity for 
degenerative brain dix 

 ً مفش حد ف؟ هسٌوك مهتحص ؟ تخاو خا هدنع مك

 له صارتله نفس مشكلتهٌعلا 

؟له عنده الصرع او تشنج حرارىٌعلا ًف دح شفم 

 ؟نكمٌب هبارقلا هلص ونش ؟ براقا كجوزو ىتنا 


background image

14 

EBTESAM SALAH 

 

Social history : 

-

؟ شقه وال حوش وال مزرعهًف ونكست  

-

؟ الحوشًف تاناوٌح نٌبرم شم  

-

ن سافرتوٌو ؟تتاف ىللا هرتف نٌرفاسم شم  

 

 

 


background image

15 

EBTESAM SALAH 

 

5:- JOINT PAIN : HISTORY TAKING  

Personal data: 

-

دكٌلو مسا ونش

 \

 خٌرات ونش ؟هرمع مك ؟كتنب

  امتى؟حص هما ىتنا ؟وتنا نٌو نم ؟هدلاٌم

  لباس؟طبضلاب مك هعاسلا ؟ىفشتسملا وتٌشخ

؟ شنو عنده

Cheif complaint: 

-

  واى مفصل؟ ادب ىتما نم هلصافم ًف عجولا

 ؟ بالضبط

-

  نفاخ او؟ هٌنات هجاح هاعم لاو هحورب عجولا

؟ حراره

Analysis of cheif complaint: 

5 Ds: 

-Duration(acute or chronic) 
/Distribution(how many joint-
symmetry) / Description (pain-
swelling-redness-hottness) 
/Destruction(deformity) / 
Disability(loss of function)  

+ stiffness 

 

 

-

  اى مفصل بداًفو عجولا هاعم ادب فٌك ًلٌكحا

  هل بدا فجأه وال؟ هٌف عجوٌ لصفم مك ؟

  المفاصل كلهن بدن مع بعضهن وال؟ جٌردتلاب

  كلًف رمتسم اذه عجولا ًهاب ؟ دحاو هرم لك

 ؟  االخرًف ادبٌو لصفم ًف ًفتخٌ لاو لصافملا 

 هٌتٌطع ؟ ًكبٌ هٌلخٌو دجاو يوق اذه مللاا

  هل؟ لٌللا ًف هنم ضونٌ ؟ عجولا هلنكست هجاح

  االلم وال تنقصها له وال مفشًف هلدٌزت هكرحلا

 ؟ فرق

  هل الجلد منحمر؟ عجولا ناكم خافن ًف له

 ً باه؟ رٌغتم لصفملا لكش له ؟ لالاو نخاسو

؟ قدرشٌم لاو هكرحٌ ردقٌ 

 ؟ حركهنٌ شردقٌمو هلصافم ًف هفٌتكت هلرٌصت

  كم؟ موٌلا هٌاهن ًف لاو ضونٌام لوا هلرٌصت

؟  اقل او اكثر من نص ساعه؟ هفٌتكتلا دعقت 

Asking about the differential 
diagnosis: 

1-infection : septic arthritis/ 
osteomylitis/TB/HIV 

2-mechanical: trauma 

3-systemic dix: Kawasaki /HSP 
/SLE 

 

-

 ؟  كم توصل؟ هل اهٌتسق ؟ هرارح اهاعم له

 له عشانٌترد ونش ؟ هرارحلا تدب ىتما نمو
 شلرصم ؟ ًقرت دٌزت مك دعب لكو ؟ اهٌلزنت

 ؟  تشنج معاها

-

 مش خابطته حاجه او جارحته حاجه مكان

؟ هاٌلع حٌاط شم ؟ عجولا 

-

 ؟  حمرًطافن وا هدلج ًف حفط شدنعم


background image

16 

EBTESAM SALAH 

 

4-inflammatory: JRA /IBD 
/Sarcoisosis  

5- haematological : bleeding 
disorder ‘heamarthrosis’ 
/sickle crisis /acute leukemias 

6-reactive : post-streptococcal 
‘ rheumatic fever’ –lyme 
arthritis 

7- tumour : primary of 
cartilage or bone (benign or 
malignant) 

8- unknown: reflex 
sympathetic dystrophy 

 ونه مشٌع ؟سمشلل ضرعتٌ دعب حفط شلرصٌم

 ؟  فمهًف تاحرقت شدنعم؟ تارمحنم 

-

  معندش انفاخ؟ هنطب ًف عجو وا لاهسا شدنعم

؟  جسمهًف ناكم ىا ًف خافن شدنعم؟ هنطب ًف 

-

 ف من اى مكانٌزن شدنعم

,

 من خشمه او

  اللثهًف فٌزن

,

 نزرقش من ابسط خبطهٌم هدلج

,

 ؟ راتٌغتم شم هزاربو هلوب نول  

-

 اكلٌو هسٌوك هعاتم هٌهشو ؟ رٌغتم شم هنزو

  معندش؟ هماظع ًف عجو  معندش؟لالاو سٌوك

 ماٌد لاو سٌوك هعاتم طاشنلاب ًسحت ؟ هشهد

 ؟ف قبلٌك كرحتٌ شعمو نابعت 

-

  البلعًف هبوعص وا ناقتحاو درب هدنع شنكم

 ن اوٌعوبسا هرتف نم

10

 ؟ ام فاتوٌا 

 

 

Past history: 

-

 ره معاهٌاص لاو هلرٌصت هرم لوا هذه هلكشملا

 ؟  من قبل

-

 معندش مشكله؟ هٌناث هٌحص لكاشم يأ شدنعم

؟ فٌزنلا وا مدلا ًف 

-

؟ ف بعد طهرتوهٌزن شلرصم ؟ هوترهط  

-

  امتى وشنو؟ لبق نم ًفشتسملل شاخ شم

  شنو سبب؟ تاٌلمع رٌاد شم ؟ لوخدلا ببس

؟هٌلمعلا 

Drug history: 

-

 هٌتٌطاع شم؟ شوحلا ًف ءاود ىا دخاو شم

؟ وي او دواء حرارهٌح داضم 

-

؟ه من اى دواءٌساسح شدنعم  

Prenatal –natal –postnatal Hx: 

-

 ؟  الحمل هذاًف سٌوك هعبتم ىتنك له

مصرلكش اى مضاعفات

 :

 ضغط

 سكر

 حراره

  طفح جلدي

؟ المفاصلًف ملاا

 

-

  شنو كان سبب؟ هٌلمع لاو ًعٌبط هٌتبج

  بكا على؟هنزو ناك مك ؟ هدعوم ًف اج ؟هٌلمعلا

  الحظانهًف هوطح لاو هٌب ًتعلط ؟لا لاو لوط

؟  مصرتلش الصفراء او تشنج او حراره؟ 


background image

17 

EBTESAM SALAH 

 

-

؟شهٌشلا لاو كردص نم هٌتعضر  

Nutritional hx: 

-

 ًتٌدب ؟ هشٌش لاو اوت كردص نم عضرٌ

 ؟ هٌف ًلكوت 

؟ نٌعم لكا نم هٌساسح شدنعم 

Developmental hx: 

 "-

على حسب عمر الطفل

"

 

Vaccination : 

-

  امتى كانت اخر؟ نهلك نهدخاو هتامٌعطت

مهٌعطت

.

؟  مصرلش حراره او تشنج بعدها؟

 

Family history : 

-

 ؟ سهٌوك مهتحص ؟ تخاو خا هدنع مك  

-

 ؟   مفش حد صارتله نفس المشكله هذه

-

  الدم اوًف ضارما هدنع هلٌعلا ًف دح شفم

 ؟ التجلطًف هلكشم 

-

؟نكمٌب هبارقلا هلص ونش ؟براقا كجوزو ىتنا  

Social hx: 

-

؟ شقه وال حوش وال مزرعهًف ونكست  

-

؟ الحوشًف تاناوٌح نٌبرم شم  

-

ن سافرتوٌو ؟تتاف ىللا هرتف نٌرفاسم شم  

 

Inflammatory versus noninflammatory joint affection

 

Inflammatory

 

Mechanical

 

-Stiffness after a period of 
inactivity, usually early 
Morning 
 
-Stiffness lasting > 30–60 
minutes 
 
-Pain reduces after a period of 
activity and as the day 
Progresses 
 
-Joint swelling, erythema and 
heat 
 
-May have associated systemic 
symptoms

 

-Stiffness or pain following 
activity, usually in the later

 part 

of the day 
 
-Stiffness lasting < 30 minutes 
 
 
-Pain increases proportionate to 
the use of the joint 
 
 
-Joint instability 
 
 
-Usually a localized affection 

 


background image

18 

EBTESAM SALAH 

 

6:-OEDEMA : HISTORY TAKING  

Personal data: 

-

دكٌلو مسا ونش

 \

 خٌرات ونش ؟هرمع مك ؟كتنب

  امتى؟حص هما ىتنا ؟وتنا نٌو نم ؟هدلاٌم

  لباس؟طبضلاب مك هعاسلا ؟ىفشتسملا وتٌشخ

؟ شنو عنده

Cheif complaint: 

-

 ن مكانه بالضبط هلٌو همسج ًف ىللا خافنلا

  وكم له؟هلك همسج لاو نٌعم ناكم ًف

؟ بالضبط

Analysis of cheif complaint: 
-details about the oedema ‘when 
started, the onset,course, 
aggrevating &relieving factor , 
diurnal variation ,associated 
symptom 

-

 ؟ جٌردتلاب لاو هأجف له ادب فٌك اذه خافنلا

 ونٌعلا لوح له ادب هوتظحلا ناكم لوا نٌو

 دٌزٌ له اذه خافنلا ؟ نٌلجرلاو نٌدٌلاا ًف وا

  امتى الحظتو؟ علطام لوا نم شرٌغتم لاو

  الصبح وال معًف ضونٌام لوا رثكا نوكٌ

 دٌزت هجاح ًف له ؟قرف شفم وا موٌلا هٌاهن

 ؟  فترهًبصٌ وا دقرٌ دعب لاثم اذه خافنلا ًف

 ؟ هٌف صقنٌ هل هٌطعت ءاود وا هجاح ًف له

؟ هٌنات هجاح هاعم اذه خافنلا له 

Asking about the differential 
diagnosis: 
(for the differential diagnosis check 
out the table in the next page ) 

-

 قطعٌ دعقٌو هعاضرلا ًف هبوعص شدنعم

 ؟  معندش دهشه؟ عضرٌ وهو شقرعٌم؟ اهٌف

 ؟  الصدرًف ىاوزت لاو 

-

 ؟ مفش دم معاه؟ هنول رٌغتم شم هعاتم لوبلا

 ً معندش وجع ف؟هرٌغتم شم لوبلا هٌمك

  مكنش عنده برد او طفح جلدي من؟ هنطب

 ؟ ن فاتنٌعوبسا هرتف 

-

 ؟ معندش امساك وال اسهال؟ ءارفصلا شتجم

 ؟ رٌغتم شم هنزو ؟ هسٌوك هعاتم هٌهشلا

 ؟  اكل متنوعًف لكاٌ 

-

 لعب وناشط والٌ هعاتم طاشنلا رابخا ونش

 ؟ ما صقعانٌد هٌف شسحتم ؟ دقارو نابعت امٌد

؟  رقبتهًف خافن شدنعم 

-

  مش مكبوبه؟خافنلا ناكم هجاح هتطباخ شم

 او حارقته حاجه مكان؟ هنخاس هجاح هٌلع

؟ النفاخ

If the patient known to have 
nephrotic syndrome: 
-is it primary/ secondary/ 
congenital 
-does the patient steroid 
responder /resistance 
/dependence 
-does the patient need renal biopsy 
-is there any complication b/c of 
the dix (recurrent infection 
_thromboembolism_abdominal 

 -

 دك عنده الزالل وكم كان عمرهٌلو ىتما نم

؟  لما شخصوه

-

  كم؟ نوزٌتروك هل هوطع ىللا جلاعلا ونش

  بعدها؟ هٌف دخاٌ دعق مك ؟ هعرجلا تناك

 ؟ا ووقفوه بكل وال موقفوشٌجٌردت هل هوصقن

 ؟زونٌتروكلا هلوفقو دعب رخا جلاع شهوطعم

 ؟  السنه من الزاللًف بعتٌ هرم مك 

-

؟نه من الكلىٌع هنم نٌدخاو له  

-

 عطوه مضادٌو هرارح هٌجتو دجاو بعتٌ له

 ؟  اى مكانًف هطلج هلترٌاص شم ؟ يوٌح

 ؟  بطنهًف عجو شلرصم 

 ؟ سٌوك هعاتم رظنلا ؟ عادص شدنعم


background image

19 

EBTESAM SALAH 

 

pain )or the Rx( cushing syndrome) 

  مطلعلش ورش؟ همف ًف باٌط شلرصٌم

  وال تشققات؟ ههجو ًف بابشلا بح فٌك

 ؟ دٌاز شم هنزو ؟هدلج ًف رمحا نهنول 

Past history : 
-nephrotic syndrome associated 
with: HTN_DM_celiac_atopy 

-

 هٌناث هٌحص لكاشم ىا شدنعم

 :

 ًارتفاع ف

 ه النعمه اوٌساسح وا ركسلا وا طغضلا

؟؟ ه صدرٌساسح 

-

 ره معاه من قبل وال اولٌاص هذه هلكشملا

؟ مره

-

  امتى؟ببس ىلا لبق نم ًفشتسملل شاخ شم

؟ وشنو سبب الدخول؟نٌو؟ 

-

؟ات من قبلٌلمع رٌاد شم  

 

Drug history: 

-

 اخد وكمٌ ونش ؟ اوت جلاع ىا ًف دخاٌ

؟هٌف دخاٌ هل مكو هتعرج 

-

؟ه من اى دواءٌساسح شدنعم  

Prenatal- natal- postnatal: 

-

 ؟  الحمل هذاًف سٌوك هعبتم ىتنك له

مصرلكش اى مضاعفات

 :

 ضغط

 سكر

 حراره

 –

 طفح جلدي

؟ المفاصلًف ملاا

 

-

  شنو كان سبب؟ هٌلمع لاو ًعٌبط هٌتبج

  بكا؟هنزو ناك مك ؟ هدعوم ًف اج ؟هٌلمعلا

 ًه وال حطوه فٌب ًتعلط ؟لا لاو لوط ىلع

  مصرتلش الصفراء او تشنج او؟ هناظحلا

؟  حراره

Nutritional Hx: 

-

 ًتٌدب ؟ هشٌش لاو اوت كردص نم عضرٌ

 ؟ هٌف ًلكوت 

؟ نٌعم لكا نم هٌساسح شدنعم 

Developmental Hx : 

 "-

على حسب عمر الطفل

"

 

Vaccination : 
(any pt on steroid or cytotoxic drug 
:don not give live attenuated 
vaccine) 

-

  امتى كانت اخر؟ نهلك نهدخاو هتامٌعطت

مهٌعطت

.

؟  مصرلش حراره او تشنج بعدها؟

 

-

 عطوٌ لهو ؟ شهدخاتم هلولاق همٌعطت شفم

 مات خاصه بمرض الزالل اللىٌعطت هٌف

؟ عنده

Family Hx: 

-

 ؟ سهٌوك مهتحص ؟ تخاو خا هدنع مك  

-

 ؟   مفش حد صارتله نفس المشكله هذه

-

له عنده اٌعلا ًف دح شفم

  الكلىًف لكاشم ي

؟ او الكبد

 

 

-

  شنو صله القرابه؟براقا كجوزو ىتنا

؟نكمٌب 

Social Hx 

-

؟ شقه وال حوش وال مزرعهًف ونكست  

-

؟ الحوشًف تاناوٌح نٌبرم شم  

-

ن سافرتوٌو ؟تتاف ىللا هرتف نٌرفاسم شم  

 

 

 


background image

20 

EBTESAM SALAH 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


background image

21 

EBTESAM SALAH 

 

7:- HEMATURIA : HISTORY TAKING 

Personal data: 

-

دكٌلو مسا ونش

 \

 خٌرات ونش ؟هرمع مك ؟كتنب

 توٌشخ ىتما ؟حص هما ىتنا ؟تونا نٌو نم ؟هدلاٌم

؟ لباس شنو عنده؟طبضلاب مك هعاسلا ؟ىفشتسملا 

Cheif complaint: 

-

 احمر؟ دعق فٌك رٌغت هعاتم لوبلا نول

  من امتى؟ ىلاقترب لاو ًهاشلا فٌك لاو

؟هاٌتظحلا طبضلاب 

Analysis of cheif complaint: 
-analysis of hematuria (onset_ 
duration_colour_timing_painfull 
or painless_ associated 
symptom  
-causes of change color of urine 
are in the table below: 

-

  لون البول؟ هاعم رٌصت هرم لوا هذه هلكشملا

  اللون قعد؟ هٌوشب هٌوش رٌغتٌ ادب لاو هأجف رٌغت

 ه والٌادبلا ًف رٌصٌ له ؟ شرٌغتم وهام فٌك

 ًبكٌ له ؟ هضعب سفن هلك لوبلا لاو لوبتلا هٌاهن

 ؟ بولٌ وهو عجوتٌ لاو 

-

 ؟؟ هٌنات هجاح هاعم له  

-

 ؟ خش للحمام واجدٌ ؟ هرٌغتم شم لوبلا هٌمك

 هٌوق هحٌر شفم ؟ عطقتم لاو حرستم لزنٌ لوبلا

 ؟  اجنابه او بطنهًف عجو شدنعم ؟ لوبلا عم

 ؟  معندش حراره

Asking about the differential 
diagnosis : (see the table) 
Note: 
-nephritic syndrome: coca-
colored urine+body 
edema+HTN+oliguria 
-PIGN/HSP/HUS: URTI_ skin 
infection/rash_ bloody diarrhea 
-UTI: fever+flank pain+ 
frequency+ dysuria 
-hydronephrosis/renal cystic 
dix/ renal vein thrombosis/ 
tumour
: flank mass 
-HTN: headach/mental state 
changes –visual change-
epistaxis 
-hematological dix: bleeding 
tendency- jaundice 
-trauma 
-drug ingestion 
-genetic causes:
 alport 
nephritis/benign familial 
hematuria ‘’hearing –ocular 
abnormality’’ 

 
 
 

-

 ؟ ونهٌع لوح وا همسج ًف خافن شدنعم  

-

؟  جلدهًف حفط شدنعم  

 مكنش عنده طفح او احتقان او برد الفتره اللى

 ؟ وكم لها بالضبط؟ اوت وا تتاف 

-

؟ مفاصلهًف خافتنا وا عجو شدنعم  

-

  مكنش؟ زاربلا عم مد وا ؟ لاهسا هدنع شنكم

؟رجعٌ 

-

؟  بطنه او اجنابهًف خافنا شدنعم  

-

 ً معندش مشكله ف؟هخود وا ؟ عادص شدنعم

 ؟سٌوك فوشٌو هنوٌع 

 فٌزن؟ هموشخ نم ؟ ناكم ىا نم فٌزن شدنعم

  مفش؟هطبخ طسبا نم شقرزنٌم هدلج ؟هثللا ًف

؟طلعن على جلدهٌ رمح طاقن- 

؟  مطلعتلش الصفراء

-

؟   مش خابطته حاجه على بطنه او اجنابه

-

  مش؟يوٌح داضم وا نكسم ؟ ءاود دخاو شم

 ؟ الحوشًف دح ءاود دخاو 

-

 لهٌعلا ًف دح وا هعاتم عمسلا ًف لكاشم شدنعم

؟ السمعًف هلكشم ىا هدنع 

-

 ؟سٌوك لكاٌو هسٌوك هتٌهش ؟ صقان شم هنزو

 ؟ سٌوك دقرٌ ؟ دجاو قنقنٌو ناقلق وا دجاو ًكبٌ

 ؟ف قبلٌك كرحتٌو بعلٌ سٌوك هطاشن 

Past history : 

-

 ؟ر المشكله هذهٌغ هٌحص لكاشم يا شدنعم

-

 ً معندش مشاكل ف؟ لبق نم ًفشتسملل شاخ شم


background image

22 

EBTESAM SALAH 

 

 ؟  الدمًف وا ىلكلا 

-

 ؟  طهرتوه وال مازال؟ لبق نم تاٌلمع رٌاد شم

؟ف بعد الطهارهٌزن شلرصم 

Drug history : 

-

 ه من اىٌساسح شدنعم ؟ءاود ىا ًف شدخاٌم

؟ دواء

Prenatal-natal-postnatal Hx 

-

 ؟  الحمل هذاًف سٌوك هعبتم ىتنك له

مصرلكش اى مضاعفات

 :

 ضغط

 سكر

 حراره

 –

 طفح جلدي

؟ المفاصلًف ملاا

 

-

 ؟هٌلمعلا ببس ناك ونش ؟ هٌلمع لاو ًعٌبط هٌتبج

  بكا على طول وال؟هنزو ناك مك ؟ هدعوم ًف اج

  مصرتلش؟ هناظحلا ًف هوطح لاو هٌب ًتعلط ؟لا

؟  الصفراء او تشنج او حراره

Nutritional history: 

-

 ً توكلًتٌدب ؟ هشٌش لاو اوت كردص نم عضرٌ

 ؟ هٌف 

؟ نٌعم لكا نم هٌساسح شدنعم 

Developmental history: 

 "-

على حسب عمر الطفل

"

 

Vaccination : 

-

  امتى كانت اخر؟ نهلك نهدخاو هتامٌعطت

مهٌعطت

.

؟  مصرلش حراره او تشنج بعدها؟

 

Family history: 

-

 ؟ سهٌوك مهتحص ؟ تخاو خا هدنع مك  

-

 ؟   مفش حد صارتله نفس المشكله هذه

-

له عنده اٌعلا ًف دح شفم

  الكلى اوًف لكاشم ي

؟  الكلىًف تاوصح وا مدلا ًف لكاشم

 

 

-

؟نكمٌب هبارقلا هلص ونش ؟براقا كجوزو ىتنا  

Social history : 

-

؟ شقه وال حوش وال مزرعهًف ونكست  

-

؟ الحوشًف تاناوٌح نٌبرم شم  

-

ن سافرتوٌو ؟تتاف ىللا هرتف نٌرفاسم شم  

 

 

 

Agents that may color urine

 

Red or pink urine

 

Dark yellow or 
orange

 

Dark brown or black

 

• Red cells, free 

hemoglobin, myoglobin 
• Urates 
• Drugs: chloroquine, 
phenazopyridine 
• Beets, red dyes in 
food 
• Porphyrins 

• Normal 
concentrated urine 
• Rifampicin, pyridium 

• Bile pigments 
• Methemoglobinemia 
• Homogentesic acid 

 


background image

23 

EBTESAM SALAH 

 

 

Causes of hematuria in children 

 
Glomerular diseases 
 
• Recurrent gross hematuria (IgA nephropathy, 
benign familial hematuria, Alport

’s syndrome) 

• Acute poststreptococcal glomerulonephritis 
• Membranoproliferative glomerulonephritis 
• Systemic lupus erythematosus 
• Membranous nephropathy 
• Rapidly progressive glomerulonephritis 
• Henoch-Schonlein purpura 
• Goodpasture’s disease 
 

 
Interstitial and tubular 
 
• Acute pyelonephritis 
• Acute interstitial nephritis 
• Tuberculosis 
 

 Hematologic  
(sickle cell disease, coagulopathies 
von Willebrand

’s disease, renal vein thrombosis, 

thrombocytopenia) 
 

Urinary tract 
• Bacterial or viral (adenovirus) infection-related 
• Nephrolithiasis and hypercalciuria 
• Structural anomalies, congenital anomalies, 
polycystic kidney disease 
• Trauma 
• Tumors 
• Exercise 
 

 Medications 
 (aminoglycosides, amitriptyline, 
anticonvulsants, aspirin, chlorpromazine, 
coumadin, cyclophosphamide, diuretics, 
penicillin and thorazine) 

 

 

 


background image

24 

EBTESAM SALAH 

 

8:- ANEMIA :HISTORY TAKING 

Personal data: 

-

دكٌلو مسا ونش

 \

 خٌرات ونش ؟هرمع مك ؟كتنب

 توٌشخ ىتما ؟حص هما ىتنا ؟تونا نٌو نم ؟هدلاٌم

؟ لباس شنو عنده؟طبضلاب مك هعاسلا ؟ىفشتسملا 

Chief complaint: 
-check the symptom of anemia 
)fatiguability_ lethargy_ 
anorexia_ palpitation-dyspnea)  
 

-

 ؟ ته ناقصهٌهش؟ نابعت امٌد ؟ صقان هطاشن كدٌلو

 ؟ دهش من اقل مجهودٌ ؟ هعرسب قدٌ ًبلق كلوقٌ 

 ؟  لونه شاحب

Analysis of chief complaint: 
-asking about the symptoms of 
anemia 
-determine the cause is it: 
deficiency or haemolytic or 
aplastic or neoplastic 
 
Asking about the differential 
diagnosis: 
-iron deficiency :- ch.ch by 
anorexia-pica –dysphagia-
irritability-decrease activity, 
attention ,school performance 
& physical performance 
-folate deficiency:- irritability-
FTT- chronic diarrhea 
-B12 deficiency : vegans-
weakness, fatigue, failure to 
thrive, irritability, pallor, 
glossitis, diarrhea, 
vomiting, jaundice, many 
neurologic symptoms 
-lead poisoning:-

 

Behavioral 

changes (most common: 
hyperactivity in younger, 
aggression in older) 
− Cognitive/developmental 
dysfunction,  
− anorexia, pain, vomiting, 
constipation  
−  increased intracranial 
pressure ICP [headache, 
change in mentation, lethargy, 

-

 ف بدت معاهٌك ؟سٌوك ناك هرم رخا ىتما

  شنو اللى؟تدبام لوا هرمع ناك مك ؟ضارعلاا

  هل االعراض هذه زادت معاه وال؟ لولاا هادب

 ؟ره معاه من قبلٌاص له ؟ هٌادب نم ًهام فٌك 

-

 ن وال كلٌعم لكا ىلع هصقان هعاتم هٌهشلا

 رله مع المجهود وال حتى وهوٌصت هشهدلاو ؟هجاح

 ؟ حٌرتم 

 
 

-

 ؟ف الثلج وال ترابٌك هٌنات تاجاح ًف لكاٌ كدٌلو  

-

؟  بلعًف هبوعص شدنعم  

 -

؟ نقنق واجدٌو قلاق هٌسحت  

 -

؟ ز متاعهٌكرتلا ىتح لاو صقان سب هطاشن  

 -

 ف قبل والٌك هتٌارقو هسردم ًف هعضو ونش

؟ رٌغت 

-

 ع والٌجرت شدنعم ؟ لاهسا لاو كاسما شدنعم

؟  بطنهًف عجو 

-

؟ بطنهًف خافن شدنعم  

 -

؟ فمه وال لسانهًف باٌط شدنعم  

-

 ؟ ونه وجلدهٌع ًف ءارفصلا شتجم  

-

 ؟ رٌغت اهٌلع شتظحلام هتافرصت  

-

؟   معندش صداع

  ؟ هٌلجر ًف هفعض وا ؟ جنشت شلرصم 

-

 ؟  مثال من خشومه؟ ناكم يأ نم فٌزن شدنعم

 نزرق من ابسط لمسهٌ هدلج وا ؟ هثللا ًف فٌزن وا

 لعب اوٌ دعب هٌلجر لصافم ًف خافتنا وا ؟ هطبخ وا

؟ ف بعد طهرتوهٌزن شلرصم ؟ حٌطٌ 

-

 هاٌجت ؟ هاٌلع دعقت موٌ مك ؟ هرودلا هاٌجت كتٌنب

 ؟ ه الدم واجده ومعاها دم متجلطٌمك ؟لالاو هٌوق 

-

  مفش دم مع؟ رٌغتم شم زاربلاو لوبلا نول

؟ البراز

-

؟ طلعن على جلدهٌ رمح ًطاقن شفم  

-

؟  عظامه او مفاصلهًف عجو شدنعم  

-

 ؟  رقبتهًف ؟ همسج ًف ناكم ىا ًف خافن شدنعم

 ؟  الباط متاعهًف وا 


background image

25 

EBTESAM SALAH 

 

seizure) 
-hemolytic anemia:- pallor, 
jaundice, and splenomegaly 
-bleeding disorder:- 
mucocutaneous bleeding 
(excessive bruising, epistaxis, 
menorrhagia, postoperative 
bleeding) 
-hemarthroses—earliest in 
ankles; in older child, knees 
and elbows 
-neoplastic’’leukemias-
lymphoma’’:-  
Common—bone and joint pain, 
especially lower extremities 
− Then signs and symptoms of 
bone marrow failure—pallor, 
bruising, epistaxis, 
petechiae, purpura, mucous 
membrane bleeding, 
lymphadenopathy, 
hepatosplenomegaly, 
joint swelling 
Painless, firm cervical or 
supraclavicular nodes (most 
common presenting sign) 
− Night sweats, fever, weight 
loss, lethargy, anorexia, 
pruritus 

-

 ؟ رٌغتم شم هنزو ؟ هرارح شهجتم  

-

؟  جلدهًف هكح شدنعم ؟ لٌللا ًف شقرعٌم  

-

 ه او واخدهٌتٌطاع ىتنا ءاوس ءاود ىا دخاو شم

 ؟  بروحه

-

؟ ه منهٌساسح هدنع وا لوف لكاو شم  

-

 ض الفتره اللى فاتت او جاه برد اوٌرم شنكم

؟  اسهال

-

 ؟ هٌلجر لاو هٌدٌا ًف يوق عجو تارم شلرصٌم

؟  صدرهًف عجو وا 

-

؟   معندش تقرحات على جلده

Past history: 
For any chronic illness _chronic 
anemia _blood transfusion_ 
previous splenectomy or gall 
stones 

-

  اسهال مزمن او؟ لبق نم هٌحص لكاشم شدنعم

  واجدًفشتسملل ششخٌم ؟ نٌعم لكا نم هٌساسح

؟ الكبد او الكلىًف لكاشم شدنعم ؟ هرارحلا ببسب 

-

؟ وشنو كان سبب الدخول؟ًفشتسملل شاخ هرم مك  

-

 اتٌلمع رٌاد شم ؟ لبق نم مد لقان شم  

Drug history: 
-for supplemental intake 
-any drug causes or precipitate 
the anemia 

-

 اتٌوقم دخاو شم ؟ نهٌف دخاٌ ىللا هٌودلاا ونش

؟ ويٌح داضم هٌتٌطاع شم ؟ تانٌماتٌف وا مد 

-

؟ن او مسكنات فتره اللى فاتتٌربسا دخاو شم  

-

؟ه من اى دواءٌساسح شدنعم  

Prenatal-natal-postnatal: 

-AS BEFORE 

Nutritional: 
-details about the nutrition and 
weaning  

-

 ًتٌدب ؟ هشٌش نم لاو كردص نم هٌف ًعضرت اوت

 ؟ًتٌدب ونشبو هلٌتٌدب مك رمع ىلع ؟ هٌف ىلكوت 

-

 ًاكل فٌ ؟ جاجدو محل ًف لكاٌ ؟ عونتم هلكا

 ؟ ات والخضراءٌلوقب 

Developmental : 

"-

 على حسب عمر كل طفل

"

 


background image

26 

EBTESAM SALAH 

 

Vaccination : 
-any specific vaccination for pt 
with splenectomy  

-

  امتى كانت اخر؟ نهلك نهدخاو هتامٌعطت

مهٌعطت

.

؟  مصرلش حراره او تشنج بعدها؟

 

-

 هٌب تاصاخ تامٌعطت ىلع هروتكد هلٌاق شم

؟ اخدهمٌ 

Family history: 
-of same illness 
-for bleeding disorder 
-for splenectomy or GBS 

-

 ؟ سهٌوك مهتحص ؟ تخاو خا هدنع مك  

-

 ؟   مفش حد صارتله نفس المشكله هذه

-

له عنده اٌعلا ًف دح شفم

  او؟ مدلا ًف لكاشم ي
 ؟رارمتساب مد ًف لقنٌ دح وا؟ فٌزن هلكشم هدنع 

-

 ؟له الطحالٌلوحمو هٌلمع رٌادم هلٌع ًف دح شفم  

-

؟نكمٌب هبارقلا هلص ونش ؟براقا كجوزو ىتنا  

Social history: 

-

Low socioeconomic status 

− Older housing  
-animal contact 
 

-

؟ شقه وال حوش وال مزرعهًف ونكست  

-

؟ الحوشًف تاناوٌح نٌبرم شم  

-

ن سافرتوٌو ؟تتاف ىللا هرتف نٌرفاسم شم  

-

  وضعكم؟ ىلغتشت ونش ىتناو؟ لغتشٌ ونش كجوز

 ؟ سٌوك يداملا 

 

Comparison of Folic Acid Versus Vitamin B12 Deficiencies

 

 

Folic Acid Deficiency

 

Vitamin B12 (Cobalamin) 
Deficiency

 

Food 
sources

 

Green vegetables, fruits, 

animals

 

Only from animals, produced 
by microorganisms 

Presentation  Peaks at 4

−7 months 

Older children and adults with 
sufficient stores for 3

−5 years 

Infants born to mothers: first 
signs 4

−6 months 

Causes 

 

 

 

-Goat milk feeding 
-Chronic hemolysis 
-Decreased absorption 
-Congenital defects of 

folate metabolism 

-Inadequate production 
(vegans) 
-Congenital or juvenile 
pernicious anemia 
(autosomal recessive, rare) 
-Gastric surgery 

-Terminal ileum disease 

Findings 

 

Low serum folate with 
normal to increased iron 

and vitamin B12 

Normal serum folate and 
decreased 

vitamin B12 

Treatment 

Daily folate 

Parenteral vitamin B12 

 

 

 

 


background image

27 

EBTESAM SALAH 

 

 

 

 

 

 

 


background image

28 

EBTESAM SALAH 

 

9:- CEREBRAL PALSY: HISTORY TAKING  

Personal data: 

-

دكٌلو مسا ونش

 \

 خٌرات ونش ؟هرمع مك ؟كتنب

  امتى؟حص هما ىتنا ؟وتنا نٌو نم ؟هدلاٌم

  لباس؟طبضلاب مك هعاسلا ؟ىفشتسملا وتٌشخ

؟ شنو عنده

Chief complaint : 

-patient may presented with: spastic 
limb/abnormal posture/developmental 
delay/intellectual dysfunction/abnormal 
movement/convulsion/recurrent 
infection 

-

 هٌلجر ؟ نهٌف شكرحٌم هٌلجرو هٌدٌا

  صارله؟هٌعٌبط رٌغ تاكرح هدنع ؟ تاسبٌتم

  صارله؟ ًعٌبط شم هعاتم روطت ؟جنشت

؟ الصدر او حرارهًف باهتلا 

Analysis of chief complaint :

 

Spastic cerebral palsy: the most common 
form . It is characterized by : 
abnormal movement pattern, increased 
tone. 
Dyskinetic cerebral palsy: It is dominated 
by abnormal patterns of movement and 
involuntary, uncontrolled, recurring 
movements. 
Ataxic cerebral palsy:  This form results 
from cerebellar injury and features 
abnormal posture or movement 
and loss of orderly muscle coordination 
or both. 
Dystonic cerebral palsy:  characterized by 
reduced activity and stiff movement 
(hypokinesia) and hypotonia. 
Choreoathetotic cerebral palsy: 
characterized by increased and stormy 
movements (hyperkinesia) and 
hypotonia. 
Mixed cerebral palsy:  more than one 
type of motor pattern is present and 
when one pattern does not clearly 
dominate another. It typically 
is associated with more complications, 
including sensory deficits, 
seizures, and cognitive-perceptual 
impairments

.

 

-

  شنو؟هذه هلكشملا هاعم تدب فٌك ًلٌكحا

 بساتٌتم هٌلجرو هٌدٌا ؟ اهٌتظحلا هجاح لوا

 ؟هن عادي والالٌف كرحٌ ؟ سب هٌلجر لاو

 رقد وال تحولٌ دعب هرمتسم دعقت هذه هسٌبٌتلا

؟سٌوك ناك هرم رخا ىتما؟ 

-

 ه اوٌدٌب اهٌف رٌدٌ هٌعٌبط رٌغ هكرح شدنعم

؟  مصرلش تشنجات؟ هٌلجر 

-

 او بعد؟ اهٌب دعقٌ امٌد هنٌعم هٌعضو ًف له

 د والٌلا سفن ًف كرحٌ امٌد له هجاح كسمٌب

 ؟ ف بعضهنٌك 

-

 ر صوتٌدٌ دح امل ؟ سٌوك هعاتم عمسلا

 ؟ فطنٌ هبنج 

-

 ؟ونه والالٌعب عبتٌ له سٌوك هعاتم رظنلا  

-

 وال؟ توص ًف رٌدٌ وا ًغانٌ ادب له

 ؟حكش بكلٌم 

-

 ؟س والالٌوك عضرٌو سٌوك لكاٌ له  

-

؟ًعٌبط شم اهتوص لاو هٌعٌبط هعاتم هٌكبلا  

-

 ؟   معندش حراره

-

؟عنده دهشه؟ ردص ًف ياوزتو هحك شدنعم  

-

 ؟رجعشٌم ؟ كاسما لاو لاهسا شدنعم

؟  بطنهًف خافن لاو عجو شدنعم 

-

 حهٌر شفم ؟ رٌغتم شم هعاتم لوبلا نول

 ؟بولٌ دعب شكبٌم ؟ بوللا ًف هٌوق 

-

؟ ظهرهًف تاحرقت وا ؟ باٌط شدنعم  

-

؟  جلدهًف حفص شدنعم  

-

 ؟ رٌغتم شم هنزو  

-

 ح على راسه او خابطته حاجه علىٌاط شم

؟ ر حادثٌاد وا هسار 

Asking about the differential 
diagnosis: 
-degenerative brain diseases 
 
 
-poliomyelitis 

 
 

Gradual onse, progressive, 
hypotonia,normal mentality 
 
Acute onset,asymmetrical, motor 


background image

29 

EBTESAM SALAH 

 

 
 
-guillian barre syndrome 
 
 
 
 
-myopathies 
 

only ,regressive course ,LL more 
than UL 
Hx of URTI /diarrhea/vaccination 
/surgery 1-2 wks before 
Acute onset- ascending –
parasthesia –urine retesion 
 
-developmental delay 

Past history: 
-previous admission for infection 
-physiotherapy 
-orthopedic surgery 
-any hearing test-visual evaluation-
EEG 

-

 رلهٌاص شم ؟ لبق نم ًفشتسملل شاخ شم

؟  صدر او مسالكًف باهتلا 

-

 ؟ هٌلع مظتنم؟ ًعٌبط جلاع ًف رٌدٌ  

-

 ؟هٌدٌا لاو هٌلجر ىلع هٌلمع ىا رٌاد شم  

-

 رٌاد شم ؟ عمسلاو رظنلل رابتخا رٌاد شم

؟ط دماغٌطخت 

Drug history : 
-any medication:mss relaxant or 
antiepileptic 

-

 ًه ترخٌودا ؟ اٌلاح ءاود ًف شدخاٌم

 ؟ ه للتشنجٌودا وا ؟ تلاظعلا 

-

؟ه من اى دواءٌساسح شدنعم  

Prenatal-natal-postnatal : 
-the most important part of the 
history ‘’for the risk factor’’ 

-

  كنتى متبعه؟ هٌب ىتلمح امل كرمع ناك مك

  مصرلكش حراره وانتى؟لمحلا ًف سٌوك

؟ مفاصلكًف عجو وا كدلج ًف حفط وا لماح 

-

 ؟ هٌعطقم هروص ىترد وا هعشلا شتضرعتم

 ؟  مخدتش اى دواء

-

  ضغط او سكر؟ هٌحص لكاشم كدنع شنكم

؟ الصدر او فقر دمًف هٌساسح وا تاجنشت وا 

-

؟ًدخن حداكٌ دح ًف شنكم  

-

  لما درتى صوره كان واحد وال توأمًبٌبلا

 ؟ موعدهًف هٌتبج ؟ هٌلجرب لاو هسارب لزان؟

 ؟ه بكا على طولٌتبج امل ؟ هٌلمعب لاو ًعٌبط

 مستعملوش اى؟هرسعتم لاو مامت تناك كتدلاو

 ً مخدوش منك ف؟ًبٌبلا وعلطٌ شٌب زاهج

 الحظانه

-

 ؟ او تشنجات؟ءارفصلا اهدعب شلرصم

 مدرولش تنفس؟هغامد ًف فٌزن شلرصم

؟ً صناع

-

؟ سٌوك عضرٌ ناك؟اهدعب كنم عضر  

Nutritional history: 
-how the child feed ,any feeding 
difficulties  

-

 ًتٌدب ىتما ؟هشٌش نم لاو كنم عضرٌ اوت

 ؟ هٌف ىلكوت 

-

  وال؟كٌشكلاب دخاٌ ؟ هٌف ىلكوت فٌك كدٌلو

 ؟ بطنهًف وبوت لاو ؟ همشخ نم وبوت نم 

-

؟سه وال ناقصهٌوك هعاتم هٌهش  

 

Developmental history: 
-in details :for any delay 
 

"-

على حسب العمر

"

 


background image

30 

EBTESAM SALAH 

 

Vaccination : 
-especially polio vaccin 

-

  امتى اخر؟نهتقو ًف نهدخاو هتامٌعطت

  مصرتلش حراره او تشنج بعد؟ اهادخ همٌعطت

 ؟ مٌعطتلا 

-

؟مه شلل االطفالٌعطت دخاو  

Family history: 
-for degenerative brain dix 
/myopathies 

-

 ؟ سهٌوك مهتحص ؟ تخاو خا هدنع مك  

-

 ؟   مفش حد صارتله نفس المشكله هذه

-

له عنده اٌعلا ًف دح شفم

 ًي مشاكل ف

  او؟ فارطا ًف للش هدنع  اوباصعلاا

؟ تشنجات

-

  شنو صله القرابه؟براقا كجوزو ىتنا

؟نكمٌب 

Social history: 
-for parents education and income 
-where the child lives and who 
take care of him 

-

؟ شقه وال حوش وال مزرعهًف ونكست  

-

؟ الحوشًف تاناوٌح نٌبرم شم  

-

ن سافرتوٌو ؟تتاف ىللا هرتف نٌرفاسم شم  

-

 ؟ وانتى شنو تشتغلى؟ لغتشٌ ونش كجوز

؟ سٌوك يداملا مكعضو 

-

  هل؟ هٌب متهٌو كدٌلو عم دعاق امٌد ىللا نم

 ؟  تقدرو توفروله عالجه كامل

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


background image

31 

EBTESAM SALAH 

 

Risk Factors for Cerebral Palsy 

PREGNANCY AND BIRTH 

-Low socioeconomic status 

-Prematurity 

-Low birth weight/fetal growth retardation (<1500 g at birth) 

-Maternal seizures/seizure disorder 

-Treatment with thyroid hormone, estrogen, or progesterone 

-Pregnancy complications 

-Polyhydramnios 

-Eclampsia 

-Third-trimester bleeding (including threatened abortion and 

placenta previa) 

-Multiple births 

-Abnormal fetal presentation 

-Maternal fever 

-Congenital malformations/syndromes 

-Newborn hypoxic-ischemic encephalopathy 

-Bilirubin (kernicterus) 

 

ACQUIRED AFTER THE NEWBORN PERIOD 

-Meningitis 

-Head injury 

-Car crashes 

-Child abuse 

-Near-drowning 

-Stroke

 

 

i

 


background image

32 

EBTESAM SALAH 

 

                                                           

i

GOOD LUCK

  




رفعت المحاضرة من قبل: إيثار عبدالحميد
المشاهدات: لقد قام 29 عضواً و 316 زائراً بقراءة هذه المحاضرة








تسجيل دخول

أو
عبر الحساب الاعتيادي
الرجاء كتابة البريد الالكتروني بشكل صحيح
الرجاء كتابة كلمة المرور
لست عضواً في موقع محاضراتي؟
اضغط هنا للتسجيل